Handhaving schijnzelfstandigheid zzp’ers: wat betekent dit voor de zorg?

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) zorgt voor veel onrust onder zzp’ers, vooral in de zorg. Deze wet, ingevoerd in 2016, moet schijnzelfstandigheid tegengaan. Dit is het geval wanneer een zzp’er in feite werkt als een gewone werknemer, maar geen arbeidscontract heeft. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven, wat grote gevolgen kan hebben voor zzp’ers én de zorgsector.

Wat houdt de Wet DBA in?

Met de Wet DBA verviel de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), waarmee zzp’ers konden aantonen zelfstandig te werken. Nu moet de opdrachtgever (bijvoorbeeld een zorginstelling) vaststellen of er sprake is van een echte zelfstandige of van een verkapt dienstverband. Dit gebeurt aan de hand van criteria zoals gezagsverhoudingen en mate van zelfstandigheid. Als de Belastingdienst vindt dat een zzp’er eigenlijk in loondienst werkt, kunnen de zzp’er aen de opdrachtgever naheffingen en hoge boetes krijgen.

In 2025 zullen er nog geen boetes worden uitgedeeld door de Belastingdienst. Werkgevers kunnen echter wel naheffingen verwachten als blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. Dit kan alsnog voor flinke kosten zorgen.

Onzekerheid

De zorg is sterk afhankelijk van zzp’ers om personeelstekorten op te vangen. Door de strengere regels overwegen veel zzp’ers over te stappen naar detacheringsbureaus. Dit biedt zekerheid, maar verhoogt de kosten voor zorginstellingen door extra vergoedingen. Sommige zzp’ers stoppen zelfs helemaal, wat de druk op de zorgsector verder vergroot.

Meer flexibiliteit in loondienst

Beroepsorganisatie NU’91 pleit voor meer flexibiliteit in loondienst. Zorgmedewerkers kiezen vaak voor het zzp-schap vanwege vrijheid over hun werktijden en opdrachten. Als die flexibiliteit ook in vaste banen mogelijk wordt, kan dat helpen om professionals te behouden. Daarnaast is duidelijke communicatie over de regels belangrijk, zodat zzp’ers en opdrachtgevers weten waar ze aan toe zijn.