Zorgt het blauwe licht van je smartphone voor slaapproblemen?

Op de website van Eyewish staan de voordelen van de speciale glazen die het kunstmatige licht van computers of tablets filteren. Zo wordt het blauwe licht geneutraliseerd en komen je ogen tot rust. Het licht zou namelijk vermoeide, droge en geïrriteerde ogen veroorzaken. Ook zou het kunstmatige licht kunnen zorgen voor slaapproblemen. De opticien zegt dat het slaaphormoon ‘melatonine’ geremd wordt, omdat je hersenen door het licht geloven dat het dag is.

Het is echter niet wetenschappelijk bewezen dat het blauwe licht van gadgets slaapproblemen veroorzaakt. Terwijl blauw licht van de zon je slaapcyclus kan beïnvloeden, heeft de relatief kleine hoeveelheid licht van je smartphone of televisie weinig invloed, vertelt natuurkundige en onderzoeker Tom van den Berg aan het Nederlands Herseninstituut. 

 

Ook het RIVM keek naar de effecten van producten als telefoons en tablets op de slaap. Hieruit bleek dat hoewel de blootstelling aan blauw licht toenam, vooral andere factoren een rol spelen bij slaapproblemen. Zo blijkt het dat mensen die ’s avonds laat op een telefoon scrollen last hebben van ‘time displacement’, waarbij de tijd die nodig is om te slapen opgaat aan het gebruik van media. Door dit gebruik komen mensen ook in een hogere staat van alertheid, waardoor men moeilijker in slaap valt en in slaap blijft. 

Terwijl mensen vooral slaapklachten krijgen door andere factoren, blijven opticiens de speciale brillen promoten op hun ‘effectieve’ werking tegen blauw licht. Echter vertellen ze bij hun uitleg over de voordelen dat de werking van deze brillen niet wetenschappelijk is bewezen. Van den Berg vertelt dat onderzoek inderdaad heeft laten zien dat de brillen nauwelijks blauw licht filteren. Ze zijn namelijk te licht getint en zijn er juist knalgele glazen nodig om blauw licht te filteren.

 

Volgens de optiekspecialist is het ook niet wetenschappelijk bewezen dat blauw licht überhaupt slecht is. “Het witte licht van de zon bestaat uit een heel spectrum van kleuren, waaronder blauw licht. Als je buiten een wandeling maakt, valt dit type licht voortdurend op je netvlies. Onze ogen zijn daar onder normale omstandigheden goed tegen bestand”, zegt Van den Berg.

 

Wel kan het een extreme hoeveelheid schade aanrichten. Blauw licht heeft in vergelijking met geel of rood licht een kortere golflengte en bevat daarom meer energie. “Als moleculaire structuren in het oog dit licht absorberen, kan de hoge mate van energie schade aanrichten”, legt Van den Berg uit. Te veel blauw licht kan dan een brandplek op het netvlies veroorzaken.

Ook heeft de hoeveelheid opgenomen (natuurlijk) licht gedurende de dag invloed op de biologische klok. Maar dit hoeft niet slecht te zijn. “Blauw licht heeft door de jaren heen een slechte naam gekregen, maar veel mensen vergeten dat we blauw licht nodig hebben om goed te functioneren”, zegt oogarts Marnix Claeys. Op het oog zitten verschillende lichtreceptor-cellen, waarvan een klein deel het eiwit melanopsine bevatten. Dit eiwit heeft de rol om lichtgevoelige processen in het lichaam te starten. Wanneer het stofje daglicht opneemt, wordt het signaal gegeven om het hormoon cortisol aan te maken. Dit hormoon zorgt voor zowel energie als voor de remming van melatonineproductie.

 

Daarentegen is het eiwit melanopsine extra gevoelig voor blauw licht, maar ontbreekt het aan bewijs dat dit de boosdoener is bij slaapproblemen. Wat wel zeker is, is dat het gebruikt van gadgets in de late avonden het slaapritme op andere manieren kan verstoren. Gelukkig houden ontwikkelaars rekening met de toenemende klachten van mensen. Sommige telefoons hebben een avondritme-functie, waarbij het scherm geleidelijk kleur verliest en het geluid van notificaties beperkt. En terwijl het risico van blauw licht via apparaten beperkt is, hebben veel laptops en smartphones een modus waarbij er minder blauw licht uitgezonden wordt.

Sommige mensen kopen de bluelightfilter-bril niet door toenemende slaapproblemen, maar vanwege vermoeide ogen. Mensen kijken tegenwoordig constant naar schermen, zegt Claeys. Door het intense schermgebruik vergeet men genoeg te knipperen, wat geïrriteerde en droge ogen kan veroorzaken.  

Ook komt het volgens Van den Berg door een verandering in leefstijl: “Onze ogen zijn gemaakt om door het bos te lopen. Daarbij wordt dichtbij en ver weg kijken continu met elkaar afgewisseld.” Als advies zegt hij om de 20-20-2-regel aan te houden: wissel twintig minuten dichtbij kijken af met twintig seconden in de verte kijken en ga twee uur per dag naar buiten. Met deze methode wordt de bijziendheid bij kinderen geremd.

 

Terwijl blauw licht dus niet de boosdoener is voor de slaapproblemen, helpt het wel om in de late avonden niet te veel op je telefoon te scrollen. Dus gun zowel je hersenen als je ogen een momentje rust door je iPhone weg te leggen en door een kleine wandeling te maken. Vergeet niet je zonnebril op te zetten als je dit in de felle zon doet.