De eigen verantwoordelijk van mensen met een langdurige zorgbehoefte wordt steeds belangrijker vanwege de toenemende druk op de gezondheidszorg. Niet iedereen is hiertoe in staat of bereid, blijkt uit ervaringen tijdens de coronapandemie. Chronisch zieken en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden zegden hun zorgafspraken toen veel vaker af dan mensen met voldoende gezondheidsvaardigheden. Door het aanpassen van deze afspraken deed deze groep patiënten vaker aanpassingen in hun zelfmanagementgedrag, stellen onderzoekers van Nivel. Ook blijkt dat veel mensen met een chronische ziekte helemaal geen actieve rol kunnen of willen nemen in hun eigen zorg. Dit meldt Nivel.
Volgens het Integraal Zorgakkoord (IZA) stuurt de overheid steeds meer aan op zelfregie en zelfredzaamheid, waarbij mensen worden aangemoedigd om eerst zelfstandig te handelen met eventuele ondersteuning van hun naasten. Lukt dat niet, dan kunnen ze een beroep doen op professionele zorg. 25 procent van de volwassenen blijkt echter niet over voldoende gezondheidsvaardigheden te beschikken om dit te doen.
Toegang tot zorg tijdens corona
Mensen met bijvoorbeeld diabetes, hart- en vaatziekten of longziekten, chronisch zieken, hadden tijdens de coronapandemie problemen met toegang tot de zorg, met name als ze beperkte gezondheidsvaardigheden hebben. Uit onderzoek van Nivel blijkt dat bijna 40 procent van hen tijdens de pandemie te maken had met zorgafspraken die niet doorgingen. Dit speelde bij 23 procent van de patiënten met voldoende gezondheidsvaardigheden. Volgens de onderzoekers toont dit aan dat de kans op negatieve gevolgen voor de gezondheid bij verminderde toegang tot zorg groter is voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.
Zelfmanagement
Ook is niet iedereen ertoe in staat om eerst zelfstandig te handelen voordat een zorgprofessional wordt ingeschakeld. Vooral mensen met een matige of ernstige lichamelijke beperking, jongvolwassenen en mensen met een beperkte opleidingsachtergrond hebben een lager niveau van zelfmanagement. Dit gedrag blijkt verband te hebben met de toegang tot de zorg en de continuïteit van zorgverlening. Mensen bij wie hun zorg werd afgezegd tijdens corona, deden vaker aanpassingen in hun zelfmanagementgedrag dan mensen die hier geen last van hadden.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
